Van prijsbelofte naar lege rekening: nieuwe loterij oplichting
Honderden Nederlanders zijn het slachtoffer geworden van geraffineerde oplichting. Criminelen deden zich voor als medewerkers van de Nationale Postcode Loterij en maakten in korte tijd meer dan 350.000 euro buit. In dit artikel lees je hoe de truc werkte, waarom slachtoffers hun geld vaak niet terugzien en welke stappen je kunt nemen om jezelf te beschermen.
Samenvatting: grootschalige loterijfraude
Een nieuwe fraudegolf treft Nederland waarbij oplichters de Nationale Postcode Loterij misbruiken. Via gerichte telefoontjes en valse beloftes werden meer dan 180 slachtoffers opgelicht. De daders gebruikten geavanceerde technieken en sociale manipulatie om mensen te overtuigen geld over te maken of toegang te geven tot hun computer.
Omvang van de fraude
Telefonische oplichting neemt in Nederland elk jaar toe. Volgens de politie werden er in 2024 meer dan 22.000 meldingen gedaan van telefonische fraude. Het totale schadebedrag liep in de honderden miljoenen euro’s.
Criminelen gebruiken bekende namen zoals banken, energiemaatschappijen en loterijen. Die herkenning zorgt voor vertrouwen. Mensen denken: als de Postcode Loterij belt, zal het wel kloppen. Precies dat vertrouwen wordt misbruikt.
Bij deze fraude verloren meer dan 180 slachtoffers geld. Maar de emotionele schade is minstens zo groot. Veel mensen voelen zich beschaamd, alsof ze het hadden moeten zien aankomen. Dat maakt het voor slachtoffers moeilijk om erover te praten.
Werkwijze fraudeurs
De criminelen maakten gebruik van een automatische telefooncentrale. Slachtoffers kregen een ingesproken bericht: “U hebt een prijs gewonnen bij de Nationale Postcode Loterij.”
Wie een toets indrukte, werd verbonden met een zogenaamde medewerker. Deze persoon had een overtuigende stem, sprak professioneel en wist precies welke informatie slachtoffers gerust zou stellen.
Daarna volgde de kern van de oplichtingstruc. Er werd gevraagd om software te installeren, zoals Anydesk. Daarmee konden de criminelen op afstand de computer van het slachtoffer bedienen. Zodra dat gebeurde, keken ze mee in het online bankieren en konden ze geld overmaken.
Soms werden slachtoffers ook onder druk gezet om zelf bedragen over te maken. Daarbij werd verteld dat er “veiligheidscontroles” gaande waren of dat een rekening tijdelijk moest worden beveiligd. In werkelijkheid verdween het geld rechtstreeks naar de rekening van de fraudeurs.
Niet alleen particulieren werden getroffen. Ook de Nationale Postcode Loterij zelf en ASN Bank deden aangifte. Drie verdachten zijn inmiddels opgepakt, maar het grootste deel van het geld is verdwenen.
Geld terugvorderen
Slachtoffers die geld willen terugzien, kunnen gebruikmaken van de Procedure Niet Bancaire Fraude (PNBF). Deze regeling maakt het mogelijk om via de bank de naam en het adres van de fraudeur op te vragen, mits het gebruikte IBAN bekend is.
Er zijn strikte voorwaarden. Zowel het slachtoffer als de fraudeur moet een Nederlandse bankrekening hebben. Alleen dan kan de bank verplicht worden gegevens te verstrekken.
Met die gegevens kan een deurwaarder worden ingeschakeld of kan een rechtszaak gestart worden.
In de praktijk levert dit zelden resultaat op. Fraudeurs hebben meestal geen geld of sluizen het direct door. Toch kan de procedure zinvol zijn, vooral bij kleinere gevallen van fraude, zoals Marktplaats-transacties.
Strafzaak als kans op vergoeding
Een andere route loopt via de strafrechter. Als de verdachten worden vervolgd, kunnen slachtoffers zich melden als benadeelde partij. Daarmee maak je aanspraak op schadevergoeding binnen de strafzaak.
De voordelen zijn groot. Als de rechter de verdachte veroordeelt en de claim toewijst, betaalt de overheid het bedrag wanneer de dader dit niet kan betalen. Slachtoffers krijgen hun geld meestal binnen acht maanden terug, zelfs wanneer de dader geen financiële middelen heeft.
Een nadeel is dat het proces lang kan duren. Bovendien moet de rechtbank overtuigd worden dat de schade rechtstreeks het gevolg is van de fraude. Toch biedt dit traject vaak de beste kans op succes bij grootschalige zaken.
Risico’s en obstakels
Veel slachtoffers lopen tegen dezelfde obstakels aan.
- Criminelen sluizen geld door: via tientallen rekeningen. Het spoor raakt snel kwijt.
- Vaak is er niets te halen bij de daders zelf. Ze hebben geen bezit of inkomen
- Bij massale fraudezaken moeten honderden slachtoffers claims indienen. Dat maakt het proces ingewikkeld en langdurig
Deze realiteit zorgt ervoor dat veel slachtoffers nooit volledig schadeloos worden gesteld. Desalniettemin blijft het belangrijk om alle juridische stappen te zetten. Niet alleen voor jezelf, maar ook om de pakkans van criminelen te vergroten.
Het risico om opnieuw benaderd te worden
Een onderschat gevaar is dat slachtoffers opnieuw doelwit worden. Hun persoonsgegevens zijn immers al bekend en kunnen doorverkocht worden.
Vaak volgt een nieuw telefoontje, waarbij de beller zich presenteert als iemand die hulp biedt. Bijvoorbeeld een zogenaamd incassobureau dat belooft het geld terug te halen. Slachtoffers moeten dan eerst een voorschot betalen of opnieuw toegang geven tot hun computer. In werkelijkheid is dat de volgende oplichting.
Psychologische impact op slachtoffers
Naast de financiële schade is de mentale impact groot. Slachtoffers voelen zich vaak dom of schuldig, terwijl juist ervaren criminelen misbruik maken van emoties en vertrouwen.
Veel mensen schamen zich om erover te praten, zelfs met familie. Dat kan leiden tot stress, slapeloze nachten en wantrouwen tegenover legitieme telefoontjes. Hulporganisaties zoals Slachtofferhulp Nederland wijzen erop dat erkenning en praten over de ervaring essentieel is voor herstel.
Jezelf beschermen
De Fraudehelpdesk en politie adviseren om bij elk onverwacht telefoontje kritisch te zijn. Enkele praktische tips:
- Deel nooit inloggegevens of pincodes via de telefoon.
- Installeer geen software op verzoek van een onbekende beller.
- >Hang direct op bij twijfel en bel zelf het officiële nummer terug.
- Trap niet in druk of urgentie die door de beller wordt opgevoerd.
- Vertrouw op je gevoel voelt het niet goed, verbreek direct de verbinding.
Door deze regels te volgen, verklein je de kans om slachtoffer te worden aanzienlijk.
Politieonderzoek
Nederlandse banken hebben de handen ineengeslagen in het platform Veilig Bankieren. Ze wisselen informatie uit over verdachte transacties, blokkeren sneller rekeningen en werken samen met politie en justitie.
De politie beschikt over gespecialiseerde cybercrime-teams. Maar opsporing blijft lastig. Criminelen gebruiken vaak spoofingtechnieken, waarbij het lijkt alsof het telefoonnummer van een betrouwbare organisatie wordt gebruikt. Ook lopen geldstromen vaak via buitenlandse rekeningen, wat het onderzoek vertraagt.
Hulp voor slachtoffers
Ben je zelf slachtoffer? Onderneem dan direct actie:
- Doe aangifte: bij de politie.
- Meld de fraude: bij de Fraudehelpdesk.
- Neem contact op met je bank: en vraag naar mogelijkheden via de PNBF.
- Bewaar bewijsmateriaal: zoals telefoonnummers, e-mails en afschriften.
- Overweeg voeging in een strafzaak: als benadeelde partij.
Snelle actie vergroot de kans op vergoeding. Bovendien help je politie en banken om criminelen sneller te stoppen.
Eerdere fraudezaken
De Postcode Loterij-fraude staat niet op zichzelf. In 2023 werd een groep criminelen veroordeeld voor oplichting onder de naam van ING Bank. Slachtoffers werden gebeld door nepmedewerkers die waarschuwden voor “frauduleuze transacties”. Ook daar werden miljoenen buitgemaakt. Het patroon is steeds hetzelfde: een autoriteit wekt vertrouwen, er wordt urgentie gecreëerd en slachtoffers worden onder druk gezet om snel te handelen.
Conclusie & advies
Het onderzoek naar de loterijfraude loopt nog. De politie Limburg leidt de zaak. Tot nu toe zijn drie verdachten opgepakt: één in Spanje en twee in Hengelo. Bij huiszoekingen zijn telefoons en laptops in beslag genomen. De hoofdverdachte zit nog in voorarrest. Nieuwe arrestaties worden niet uitgesloten. Voor de slachtoffers betekent dit voorlopig vooral afwachten hoe de rechtbank beslist.
De Postcode Loterij-fraude laat zien hoe geraffineerd criminelen te werk gaan. Slachtoffers kunnen via de PNBF of via een strafzaak proberen hun geld terug te krijgen. Volledige vergoeding is niet altijd haalbaar, maar juridische stappen vergroten wel de kans op (gedeeltelijk) herstel.
De belangrijkste les: voorkomen is beter dan genezen. Wees kritisch bij onverwachte telefoontjes, deel geen gegevens en installeer nooit software op verzoek van een onbekende. Alleen zo kunnen we samen voorkomen dat criminelen opnieuw toeslaan.